Τόσο μεγάλο παιδί φοράει πιπίλα!
Ο Μάρκος είναι 6 ετών. Με την πιπίλα στο στόμα προκαλεί βλέμματα και ερωτήματα:
— Γιατί φοράει πιπίλα;
Κάποιες φορές, την ερώτηση την κάνουν παιδάκια στους γονείς τους. Εμπεριέχει γνήσια απορία και διατυπώνεται συνήθως χαμηλόφωνα· με πρόθεση διακριτικότητας. Η ερώτηση είναι είτε άμεση («Μαμά, γιατί φοράει πιπίλα;»), είτε έμμεση («Μαμά, κοίτα, φοράει πιπίλα!»).
Όταν η απορία προέρχεται από ενήλικα, έχει πάντα την ίδια πρόθεση: να ξυπνήσει γονείς που (κατά τα φαινόμενα) κρατούν αναπτυξιακά πίσω το παιδί τους.
Άλλες φορές, η ερώτηση έρχεται από ενήλικες, απευθύνεται προς τον ίδιο τον Μάρκο και διατυπώνεται συνήθως φωναχτά, με θεατρικότητα:
— Πώς γίνεται, τόσο μεγάλο παιδί να φοράει πιπίλα!
Όταν την απορία την έχει παιδάκι—και αν η ερώτηση ακουστεί αρκετά δυνατά ώστε να δικαιολογεί παρέμβαση δική μου—προσπαθώ να απαντήσω τρυφερά, με μια πληροφορία που θα κάνει το παιδάκι να ξεκλειδώσει, να ηρεμήσει, να νιώσει καλά. Εξηγώ ότι ο Μάρκος δεν μιλάει και ότι έχει κάτι που λέγεται αυτισμός, δηλαδή ο εγκέφαλός του λειτουργεί πολύ διαφορετικά από τους δικούς μας. Επιθυμώ να δημιουργήσω (ή έστω βαυκαλίζομαι ότι δημιουργώ) έναν μελλοντικό σύμμαχο (ή έστω άνθρωπο με κατανόηση) για τα ΑμεΑ. Πιστεύω στην εκπαίδευση των ανθρώπων· τι άλλο μπορώ να κάνω;
Όταν η απορία προέρχεται από ενήλικα, βρίσκω ότι έχει πάντα την ίδια πρόθεση: να ξυπνήσει γονείς που (κατά τα φαινόμενα) κρατούν αναπτυξιακά πίσω το παιδί τους και να βοηθήσει το παιδί να εξελιχθεί. Σχέδιο που ακούγεται αρκετά φιλόδοξο για αναπτυξιολόγο· πόσο μάλλον για τυχαίο άγνωστο που δεν διαθέτει ούτε το ιστορικό, ούτε τις επιστημονικές γνώσεις, ούτε τον χρόνο, ούτε την συναίνεση του γονέα για παρέμβαση.
Ας σημειώσω επίσης ότι η μέθοδος για αυτή την παρέμβαση είναι η πρόκληση ντροπής. Αν το παιδί ντραπεί, θα βγάλει την πιπίλα. Αν ο γονιός ντραπεί, θα βοηθήσει το παιδί να εξελιχθεί. Καλές οι προθέσεις, αλλά...
Ευτυχώς, η ντροπή δεν με αγγίζει. Δεν υπάρχει στο σύμπαν μου, όπως δεν υπάρχουν και οι ξένοιαστες διακοπές. Μπορώ έτσι να απαντώ την ερώτηση ευθέως· ευγενικά, αλλά σταθερά και χωρίς περιστροφές. Η απάντησή μου, που εξηγεί την αναπηρία του Μάρκου, αρκεί πάντα για να τους αφοπλίσει. Δεν την περιμένουν.
Θεωρώ ότι ο Μάρκος έχει ορατή αναπηρία. Φαίνεται όμως ότι αυτή δεν είναι προφανής για όλους.
Αντιμετωπίζω την ερώτηση κάθε τόσο, που έχει αρχίσει να με διασκεδάζει και να με προκαλεί να εξερευνώ απαντήσεις—ευγενικά πάντα. Σε αυτό το μπλογκ θα αναφέρω τέτοια αξιοσημείωτα συναπαντήματα με δηκτικούς καλοθελητές.